کالیبراسیون کولیس را بهتر بشناسیم

این مقاله با نگاهی که به کالیبراسیون کولیس دارد، به بررسی فرایند این نوع آزمون‌ها می‌پردازد. سپس با معرفی کولیس و انواع آن، اهداف آن را مورد پایش قرار می‌دهد. مرور مراحل اجرای کالیبراسیون کولیس در آزمایشگاه کالیبراسیون از دیگر بخش‌های این نوشتار می‌باشد.

روش کالیبراسیون کولیس

کالیبراسیون کولیس در سه بخش مختلف صورت می‌گیرد؛ خارج سنج، داخل سنج  و عمق سنج . هر کدام از این موارد می بایست در شرایط خاص خود مورد کالیبره قرار بگیرند و استانداردها و معیارهای خاص خود را می‌طلبد. در ادامه به بررسی هر یک از این موارد می‌پردازیم:

کالیبراسیون کولیس خارج سنج

در کالیبراسیون کولیس خارج سنج (ضخامت سنج) تنها  قسمت فک‌های آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این فک بوسیله بلوک گیج‌های معتبر جهانی موسوم به یوهانسون تست می‌شوند. به نحوی که طول خط کولیس در سه تا ده مدل گوناگون مدنظر قرار گرفته و کالیبره می‌شود. در انتها نتیجه‌هایی که از این آزمون‌ها بدست می‌آید در برگه‌های گزارش کالیبره کردن کولیس درج می‌شود.

کالیبره کردن کولیس داخل سنج

کالیبره کردن قسمت داخل سنج کولیس نیز به وسیله گیج بلوک‌های یوهانسون صورت می‌گیرد. گاهی نیز به وسیله میکرومتری که بر روی بلوک گیج یوهانسون نصب شده است این آزمون برگزار می‌شود. داخل سنج کولیس در سه تا ده نوع گوناگون مورد بررسی قرار می‌گیرد . سپس نتایجی که بدست آمده است، در فرم مربوطه نوشته می‌شود.

کالیبره کردن کولیس عمق سنج

کالیبراسیون کولیس قمست عمق سنج نیز به وسیله گیج بلوک‌های یوهانسون و میکرومتری قابل انجام است. برای آزمون قسمت عمق سنج لازم است، ابزار را روی یک سطح صاف گذاشته و آزمون را انجام داد. چنانچه وسیله مربوطه در زمان کالیبره کردن دچار خطا شود، نیاز است که حتما آن ابزار تعویض یا تعمیر شود. شایان ذکر است، چنانچه وسیله‌ای که مورد آزمون قرار می‌گیرد، خطایی نزدیک به خطای مجاز را ثبت نماید، لازم است زمان کالیبره کردن بعدی ابزار، زودتر اعلام شود. آنچه که در بررسی نتایج این آزمون‌ها بسیار اهمیت دارد، مطابقت این آزمون‌ها با معیارها و استانداردهای جهانی است. در واقع این استانداردها هستند که صلاحیت یا عدم صلاحیت ابزار کولیس را مشخص می‌کنند . اگر ابزاری مورد ارزیابی قرار گرفت و عدم صلاحیت آن مشخص شد، حتما روی آن یک برچسب قرمز زده می‌شود.

در ادامه فرایند کالیبراسیون کولیس به این موارد نیز توجه می‌شود:

• برچسب زمانی،
• ممانعت از وارد شدن ضربه به کولیس،
• خاموش کردن کولیس دیجیتالی در شرایط عدم کاربرد آن،
• دور نگه داشتن ابزار از رطوبت و حرارت،
• قرار گرفتن شیشه کولیس دیجیتالی و ساعتی رو به بالا،
• بررسی سوابق ابزار.

دستورالعمل کالیبراسیون کولیس

در معرفی کالیبراسیون کولیس باید گفت؛ کولیس Caliper وسیله‌ای است که با آن صحت و سقم دیگر وسایل اندازه گیری را مورد سنجش قرار می‌دهد. این وسیله عملکردهای بسیاری دارد. من جمله در مهندسی،  طبابت و دیگر صنایع. کولیس نخستین بار توسط میتوتویو ژاپنی ساخته شد. این وسیله کاربردی، می‌تواند ابعاد در سطوح مختلف را مورد سنجش قرار دهد. طریقه قرائت ابعاد به مدل آزمون آن کولیس مربوط می‌شود. همچنین کولیس انواع مختلفی دارد که اگر با ما همراه باشید، در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
قابل ذکر است، کالیبراسیون کولیس از آنجا اهمیت دارد که این ابزار در مکانیک و نقشه کشی بسیار کاربرد دارد. کولیس ابزاری است که فاصله بین دو سوی یک شیء را مشخص می‌کند. برای این نوع آزمون کافی است، کولیس را بین دو نقطه مورد نظر جا بدهیم  و فاصله دو نقطه به واسطه دو فک ابزار معین می‌شود. حالا وقت آن است که کولیس را بر داریم. حدفاصل دو فک ابزار با کمک یک وسیله اندازه گیری مانند خط کش قرائت می‌شود. همانطور که در ابتدای این متن آمد، از کولیس می‌توان در سنجش قطرهای داخلی، خارجی و عمق ادوات بهره برد.

انواع کولیس

در کالیبراسیون کولیس، شناخت انواع آن بسیار اهمیت دارد. کولیس‌ها دارای انواع مختلفی هستند که عبارتند از:

• کولیس ورنیه‌ای،
• کولیس معمولی،
• کولیس ساده،
• کولیس ساعتی یا عقربه‌ای،
• کولیس فنر دار،
• کولیس جنی یا پرگاردار،
• کولیس داخلی،
• کولیس دیجیتال یا رقمی که دقیق‌ترین آنها می‌باشد.

در  ادامه بحث انواع کالیبراسیون کولیس، به خاطر محدودیت نگارشی، تنها به معرفی یک نمونه از این موارد بسنده می‌کنیم.

کالیبراسیون کولیس دیجیتال

 کالیبراسیون کولیس دیجیتال آخرین مرحله از تکنولوژی در این زمینه است. کولیس دیجیتالی مانند کولیس عقربه‌ای عمل می‌کند با این تمایز که به جای عقربه به یک مانیتور مجهز شده است. کمترین دقت در این گونه ابزارها در سطح یک صدم میلی‌متر برآورد شده است. این ابزارها در مقایسه با دیگر انواع کولیس بسیار دقت بالاتری دارد. همچنین، قادر است طول را در محدوده‌های متنوع دیگری مانند متر، اینچ و فوت و غیره به نمایش بگذارد. این ابزار از یک دکمه صفر نیز برخوردار است که قادر است در هر مکانی عدد مانیتور را به صفر تبدیل کند. بعضی از این کولیس‌ها حتی قادرند به رایانه نیز اتصال یابند. بدین ترتیب، داده را به صورت مستقیم به یک پوشه اکسل می توان انتقال داد.

هدف از کالیبراسیون کولیس

دانستن این نکته در کالیبراسیون کولیس بسیار حائز اهمیت است؛ همه ماشین‌های اندازه گیری به خاطر استفاده زیاد دچار فرسایش می‌شوند. همچنین، شوک الکتریکی یا مکانیکی نیز می‌تواند بر کارایی و عمر وسیله اندازه گیری تاثیر سوء داشته باشد. البته این اتفاق می‌تواند بسته به نوع محیط کار، جنس و دیگر موارد زودتر یا دیرتر حادث شود. همانطور که در مقالات پیشین ما نیز آمد، هدف از کالیبره کردن کولیس، بررسی میزان دقت ماشین اندازه گیری است. از همین رو، برای اطمینان حاصل کردن از دقت سنجش‌ها، بسیار مهم است که آزمون‌های کولیس در دفعات برنامه ریزی شده و منظم انجام شوند. ­

استاندارد کالیبراسیون کولیس

نخستین مرحله کالیبراسیون کولیس با یک قطعه دستمال تمیز شروع می‌شود. در گام نخست، با یک پارچه عاری از پرز، مانند دستمال عینک، همه کثیفی‌ها و آلودگی‌ها را از روی کولیس تمیز می‌کنیم.  لازم است، آزمون گیرنده تمامی جوانب و گوشه کنار کولیس را با دقت بررسی کند تا چنانچه بریدگی، خراش و سایشی در دستگاه دید، در رفع آن بکوشد.

در مرحله دوم کالیبراسیون کولیس، حتما ماشین را از نظر حرکتی بررسی می‌کنیم. کولیس می‌بایست به راحتی بتواند به جلو و عقب بلغزد. همچنین از حرکت فک‌ها و باز و بسته شدن آن می‌بایست اطمینان حاصل شود.

در مرحله سوم کالیبراسیون کولیس، می‌بایست حتما کولیس را صفر کنیم. برای این منظور فک را تا آنجایی که امکان دارد باید روی هم قرار به‌ دهیم. بسته شدن کولیس باید به درستی انجام شود. اگر این کار در برابر یک منبع نور انجام شود، اطمینان بیشتری در صفر کردن کولیس بدست می‌آید. چنانچه فک‌ها کاملا بسته شوند، ذره‌ای نور دیده نخواهد شد.

در مرحله آخر کالیبراسیون کولیس نیز می‌بایست بلوک‌های گوناگونی از گیج (در ادامه همین متن به مفهوم گیج خواهیم پرداخت) را با کولیس اندازه بزنیم. مثلا یک بلوک گیچ را بین دو فک ابزار تنظیم می‌کنیم تا هر دو فک با بلوک تماس حاصل کنند. بعد میزان اندازه گیری شده را در برگه گزارش می‌نویسیم. این اطلاعات را می‌توان در یک سند ذخیره کرد. این اطلاعات شامل عملکرد کولیس و مشخصات آن، آزمون گیرنده و شرایط و محیطی که آزمون انجام شده، می‌باشد. بدین ترتیب امکان ردیابی استانداردها و بودجه راحت به دست خواهد آمد.

بلوک گیج در فرایند کالیبره کردن کولیس

اجرای پروسه کالیبراسیون کولیس در بردارنده مقایسه خوانش اعداد آن با معیارهای جهانی است. هر کولیس می‌بایست در استانداردهای خود مورد آزمون و بررسی قرار گیرد. بلوک گیج قطعه‌هایی هستند که سایزها گوناگون و مشخصی دارند و قادرند در آزمون کولیس مورد بهره برداری قرار گیرند. این بلوک‌ها بخش ضروری صنایع ماشین آلات، آزمایشگاه های کالیبراسیون، کارخانجات و … که به یک مرجع سنجش درست و دقیق نیاز دارد، می‌باشد.

بلوک گیج می‌تواند در حوزه‌های مهارتی و تخصصی زیر نقش داشته باشد؛ نجاری، فلزکاری، امور جنگل، طبابت، مهندسی پزشکی و غیره. این بلوک‌ها برای تاسیس و راه اندازی ادوات، بررسی کیفی محصولات و کالیبراسیون وسایل سنجش نظیر میکرومتر یا کولیس‌ها کارایی دارند. خوشبختانه استفاده از این بلوک‌ها بسیار راحت است و اندازه هایی که بدست می‌آید قابل اطمینان و دقیق می‌باشد. کیت‌های ویژه‌ای از گیج‌ها در اختیار می‌باشند که نسخه‌های گوناگونی از معیارهای طول را برای مرور کالیبره کردن کولیس عرضه می‌دهند.

ازمایشگاه کالیبراسیون کولیس

ازمایشگاه کالیبراسیون کولیس، کیفیت آسا لاوان، تنظیم و تعمیر تجهیزات صنعتی و آزمایشگاهی فروش و ارسال تجهیزات با بهترین قیمت وارداتی در تمام نقاط کشور همراه با گارانتی نصب و آموزش خرید تجهیرات کارکرده و تعویض آن با بهترین تجهیزات با کیفیت روز دنیا، مشاوره و راهنمایی برای اخذ (ISO 17015) از اداره استاندارد کل کشور در کمترین زمان ممکن مشاوره و راهنمایی برای خرید تجهیزات مطابق با مصرف و کاربرد مورد نیاز بصورت رایگان آموزش دقیق و کامل تجهیزات به صورت رایگان در آزماشگاه کالیبراسیون در اصفهان در خدمت مشتریان عزیز می باشد.