کالیبراسیون شیر اطمینان

کالیبراسیون شیر اطمینان یک فرایند مهم در صنایع مختلف است که باعث تنظیم و تطبیق دقیق شیرهای اطمینان می شود. شیرهای اطمینان یا شیرهای ایمنی در سیستم های صنعتی استفاده می شوند تا در شرایط خاصی مانند افزایش فشار یا دما، شیر را به طور خودکار ببندند و از وقوع خطرات جدی جلوگیری کنند. برای اطمینان حاصل کردن از عملکرد صحیح شیرهای اطمینان، کالیبراسیون منظم و دقیق این شیرها ضروری است.

همانطور که لازم است کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی، کالیبراسیون تجهیزات پزشکی، کالیبراسیون ترانسمیتر دما و … با دقت انجام شوند، باید این شیرها را نیز با دقت تحت آزمایش قرار داد. در واقع، کالیبراسیون شیرهای اطمینان، شامل تنظیم و تصحیح تنظیمات شیرها بر اساس استانداردها و مقادیر مشخص می شود. پیش از آنکه بخواهیم بیشتر به این مسئله و اهمیت آن بپردازیم، اجازه دهید ابتدا به ارائه تعریفی در مورد شیرهای اطمینان پرداخته و کاربرد آنها را در صنایع مختلف بررسی کنیم.

منظور از شیر اطمینان چیست؟ 

شیر اطمینان (Safety Valve) یا شیر ایمنی، یک نوع شیر باز و بست است که در سیستم های صنعتی استفاده می شود تا در شرایط خاصی مانند افزایش فشار یا دما، از وقوع خطرات جدی جلوگیری کند. عمده ترین وظیفه شیرهای اطمینان، حفظ ایمنی و امنیت سیستم های صنعتی است. شیرهای اطمینان زمانی که فشار یا دمای سیستم از حد مجاز بالاتر رود، به طور خودکار و بدون نیاز به دخالت اپراتور، باز می شوند و اجازه می دهند که میزان فشار یا دما کاهش یابد و از خطرات مربوطه جلوگیری شود.

با باز شدن شیر اطمینان، مایعات یا گازها به صورت کنترل شده از سیستم خارج می شوند، سپس به فضای اطراف تخلیه شده یا به سمت سیستم های ایمنی مانند فاصله ‌گیرها (Flare) هدایت می شوند. از این رو وجود این نوع تجهیزات در صنایع مختلف بسیار حائز اهمیت است و باید پیش از آنکه اقدام به استفاده از آنها صورت گیرد، تحت آزمایش قرار گیرند تا درستی و صحت استفاده از آنها تایید شود.

انواع شیر اطمینان بر اساس نوع سیستم و نیازهای خاص هر صنعت، در اشکال مختلفی تولید می شوند. به عنوان مثال، شیرهای اطمینان ممکن است برای استفاده در صنایع نفت و گاز، صنایع شیمیایی، نیروگاه ها، صنعت دریایی و سایر صنایع به کار گرفته شوند. می توانیم آنها را در دو دسته شیرهای فشاری (Pressure Relief Valves) و شیرهای دمایی (Temperature Relief Valves) دسته بندی کنیم.

شیرهای فشاری

این نوع شیرها بر اساس فشار سیستم کار می کنند و در صورتی که فشار سیستم به مقداری بیشتر از حد مجاز برسد، به طور خودکار باز می شوند و از تخلیه مایع یا گاز فشرده می شوند تا فشار را کاهش دهند و سیستم را در محدوده امن نگه دارند.

شیرهای دمایی

این نوع شیرهای اطمینان بر اساس دمای سیستم فعالیت می کنند. زمانی که دمای سیستم به مقدار مشخص شده یا بیشتر از آن می رسد، شیر دمایی باز شده و مایع یا گاز را تخلیه می کند تا دما را کاهش دهد و سیستم را در محدوده امن نگه دارد.

استفاده از شیرهای اطمینان در صنایع مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است و در بسیاری از موارد الزامی است. انتخاب و نصب شیرهای اطمینان صحیح، همراه با کالیبراسیون و نگهداری منظم، از اهمیت زیادی برخوردار است تا ایمنی و عملکرد بهینه سیستم های صنعتی تضمین شود. پس باید به این مسئله توجه بسیار زیادی شود.

مزایای استفاده از شیرهای اطمینان 

استفاده از شیر اطمینان در صنایع مختلف، مزایای ویژه ای به همراه دارد که از جمله مهمترین این مزایا را باید چنین بیان کنیم:

1. حفاظت از تجهیزات: با باز شدن شیر اطمینان در شرایط اضافه فشار یا دمای بالا، از تجهیزات و ساختارهای سیستمی که قادر به تحمل این شرایط نیستند، محافظت می شود.
2. جلوگیری از بروز حادثه: با استفاده از شیرهای اطمینان، خطرات ناشی از افزایش فشار یا دما، انفجار، خرابی سیستم و آسیب به افراد را می توان کاهش داد.
3. حفظ عملکرد سیستم: با استفاده از شیرهای اطمینان، فشار یا دما در محدوده مجاز سیستم حفظ می شود و از هرگونه افت کیفیت و عملکرد سیستم جلوگیری خواهد شد.
4. راحتی و قابلیت استفاده: شیرهای اطمینان به طور خودکار فعال می شوند و نیازی به دخالت اپراتور برای باز و بسته کردن آنها نیست. این امر راحتی و قابلیت استفاده از آنها را برای عملیات سیستم فراهم می کند.

اهمیت کالیبراسیون شیر اطمینان در چیست؟

کالیبراسیون شیر اطمینان (Safety Valve Calibration) اهمیت بسیار زیادی در حفظ ایمنی و عملکرد صحیح سیستم های صنعتی ایفا می کند. همچنین انجام کالیبراسیون منظم برای شیرهای اطمینان، دقت و قابلیت اعتماد به این شیر را افزایش می دهد. با مرور زمان و استفاده مداوم، شیرهای اطمینان ممکن است دچار انحرافات و خرابی هایی شوند که می تواند تاثیری بر روی عملکرد آنها بگذارد. از طریق کالیبراسیون، دقت و عملکرد مطلوب شیرهای اطمینان تایید و تضمین خواهد شد.

اگر یک شیر اطمینان به درستی کالیبره نشده باشد، ممکن است در فشار یا دمای مورد نظر باز نشود یا در شرایط غیر مجاز باز شود. این موضوع می تواند منجر به خطرات جدی مانند انفجار، خرابی سیستم، آسیب به تجهیزات و حتی آسیب به کارکنان صنایع شود. با کالیبراسیون منظم، عملکرد صحیح شیر تایید شده و خطرات احتمالی به حداقل ممکن خواهد رسید.

از طرف دیگر باید بیان کنم که در بسیاری از صنایع، استفاده از شیرهای اطمینان مشمول استانداردها و مقررات مربوطه است. این استانداردها معمولا کالیبراسیون منظم شیرهای اطمینان را در فواصل زمانی مشخص می کنند. با رعایت استانداردها و مقررات، اطمینان حاصل می شود که شیرهای ایمنی به صورت مطلوب و مطابق با نیازهای صنعت عمل کرده و ایمنی سیستم تامین می شود.

در نهایت نیز، لازم به ذکر است که کالیبراسیون شیر اطمینان امکان تشخیص انحرافات و عدم سنجش صحیح را فراهم می کند. در صورتی که شیرهای اطمینان به درستی کالیبره نشده باشند، ممکن است انحرافاتی در مقادیر فشار یا دما به وجود آید که منجر به عملکرد ناصحیح و نامناسب شیر گردد. با کالیبراسیون منظم، انحرافات تشخیص داده شده و در صورت لزوم، اقدامات لازم برای رفع آنها انجام می شود.

مراحل عملیاتی کالیبراسیون شیرهای اطمینان 

در ابتدا، تجهیزات کالیبراسیون مناسب برای شیرهای اطمینان باید انتخاب شوند. این تجهیزات شامل کالیبراتورها، منابع فشار، ترمومترها و سایر تجهیزات اندازه گیری می شوند. حال نوبت به تهیه نقطه کالیبراسیون می رسد. نقاط کالیبراسیون به مقادیر مشخص فشار و دما اطلاق می شوند که برای تنظیم و تعیین صحیح شیرهای اطمینان مورد توجه قرار می گیرند. این نقاط می‌توانند به صورت عمودی و افقی در گستره ای از فشارها و دماها در نظر گرفته شوند.

با استفاده از تجهیزات کالیبراسیون، شیرهای اطمینان بر اساس نقاط کالیبراسیون تنظیم و تصحیح می‌شوند. این عمل شامل تنظیم فشار و دما به مقادیر مورد نظر و بررسی عملکرد شیرها می شود. پس از انجام کالیبراسیون، نتایج به صورت دقیق ثبت و گزارش می شوند. این گزارش شامل جزئیات کالیبراسیون، تاریخ، زمان، مقادیر اندازه گیری شده و هرگونه خطا یا نیاز به تعمیرات است.

کالیبراسیون منظم و دقیق تمامی نمونه های شیر اطمینان بهره وری و ایمنی سیستم های صنعتی را ارتقاء می بخشد. برای انجام کالیبراسیون، ممکن است نیاز به تخصص فنی و استفاده از تجهیزات کالیبراسیون حرفه ای باشد. در بسیاری از صنایع، متخصصان کالیبراسیون واحدهای داخلی یا شرکت های خارجی را برای انجام کالیبراسیون شیرهای اطمینان استخدام می کنند. این اقدام به تضمین عملکرد صحیح و قابل اعتماد شیرهای اطمینان در سیستم های صنعتی کمک می کند.

برای کالیبراسیون شیر اطمینان به بررسی چه چیزی نیاز است؟ 

برای انجام کالیبراسیون شیرهای اطمینان، لازم است برخی از مقادیر و عوامل مد نظر قرار گیرند. این عوامل را باید چنین بیان کنیم:

فشار کالیبراسیون

برای کالیبراسیون شیر اطمینان، فشار کالیبراسیون باید به درستی تعیین شود. این فشار معمولا بر اساس محدوده فشار کاری شیر و استانداردها تعیین می شود. برای انجام کالیبراسیون، فشار کالیبراسیون باید به طور دقیق و با استفاده از وسایل اندازه گیری مناسب اعمال شود.

فشار تخلیه

فشار تخلیه شیر اطمینان نیز باید برای انجام کالیبراسیون مد نظر قرار گیرد. این مقدار معمولا توسط تولید کننده شیر مشخص می گردد و باید از طریق کالیبراسیون بررسی و تایید شود. فشار تخلیه باید به گونه ای تنظیم شود که در شرایط نرمال، شیر به درستی بسته و در شرایط غیر مجاز، به طور صحیح باز شود.

محدوده دمایی شیر اطمینان

برای کالیبراسیون شیرهای اطمینان، توجه به محدوده دمایی از عوامل مهم دیگر به شمار می رود. شیرهای اطمینان معمولا برای دماهای خاصی طراحی می شوند و باید در محدوده دمایی مشخص کالیبره شوند. از اندازه گیری دما به وسیله ترمومترها و سنسورهای مناسب استفاده می شود تا دقت کالیبراسیون تضمین گردد.

فرکانس کالیبراسیون شیر اطمینان

بر اساس استانداردها و خط مشی هر صنعت، فرکانس کالیبراسیون ممکن است متفاوت باشد. برخی شیرها نیاز به کالیبراسیون سالانه دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است نیاز به کالیبراسیون در مدت زمان کوتاه تری داشته باشند. فرکانس کالیبراسیون باید با توجه به استانداردها و نیازهای هر نوع شیر تعیین گردد. بهتر است همواره با استفاده از منابع معتبر و مشاوره از کارشناسان صنعتی مربوطه، مقادیر دقیق و مربوط به کالیبراسیون شیر اطمینان را مشخص کنید.

جمع بندی 

با تمامی این تفاسیر، مسلما شما هم به اهمیت کالیبراسیون شیرهای اطمینان پیش از استفاده در صنایع مختلف پی بردید. پس بهتر است این مسئله را مهم تلقی کنید و حتما زیر نظر کارشناسان و مهندسان متخصص، قبل از آنکه بخواهید از شیرهای اطمینان استفاده کنید، بر روی آنها کالیبراسیون انجام دهید. با این کار اطمینان لازم را به دست خواهید آورد که بخواهید از این نوع تجهیزات در صنایع مختلف استفاده کنید.