آزمایشگاه کالیبراسیون

آزمایشگاه کالیبراسیون چیست و چگونه به بقای صنایع کمک می‌کند؟

آزمایشگاه کالیبراسیون، مکان‌هایی است که برای اعتبار سنجی محصولات تولید شده در نظر گرفته شده‌اند. این روزها اینگونه آزمایشگاه‌ها در صنعت اهمیت ویژه ای یافته‌اند. آزمون‌هایی که در این آزمایشگاه‌ها به عمل می‌آید، هم برای کسب و کارهای صنعتی مزایا دارد، هم برای کسانی که مصرف کننده هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا نکات ارزشمندی درباره این نوع آزمایشگاه‌ها در اختیارتان بگذاریم.

آزمایشگاه کالیبراسیون چه مزیتی برای مصرف کنندگان و صنایع دارد؟

کمک گرفتن از آزمایشگاه کالیبراسیون، می‌تواند برای مصرف کننده معمولی تولیدات ادوات آزمایشگر،  اطمینان و آرامش خاطر به ارمغان بیاورد. مصرف کننده ،کالای تولید شده را با خیال راحت می‌خرد. چون می‌داند تمامی ضوابط و قواعدی که در استانداردهای ملی و جهانی است، روی آن  پیاده شده است. در این آزمایشگاه‌ها به طور ویژه به همه بخش‌های فنی و ساختاری یک ابزار سنجش توجه می‌شود.

به بیانی دیگر، آزمایشگاه کالیبراسیون، مطابقت با استاندارد را تعریف می‌کند. مقصود اصلی در کالیبراسیون، بدست آوردن نظمی تاثیرگذار برای پایش درستی و دقت مقدار معلوم و مشخص مترولوژیکی ماشین‌های آزمون و ادوات اندازه گیری است. در این مقاله قصد داریم  درباره آزمایشگاه کالیبراسیون با شما نکاتی در میان بگذاریم.

آزمایشگاه کالیبراسیون چیست و چه کاربردی دارد؟

در آزمایشگاه کالیبراسیون، با ماشین‌ها و دستگاه‌هایی روبرو هستیم که عملکردشان می‌تواند بر کیفیت محصولات تولید شده اثر بگذارد. طی آزمون‌هایی که در این آزمایشگاه‌ها به عمل می‌آید، مهم اطمینان حاصل کردن از مطابقت سنجش‌ها با استانداردهای موجود است.  این استانداردها در سطح جهانی می‌باشند و همه آزمون ها می‌بایست در نمره و کلاس این استانداردهای بین المللی گنجانده شود.

آزمایشگاه کالیبراسیون طبق تعریفی که استاندارد ملی ایران به شماره ۴۷۲۳ به عمل آورده است، بدین شرح است:

آزمایشگاه کالیبراسیون این امکان را مهیا می‌سازد تا مقدار تصحیح مورد نیاز را در مقایسه به نشان‌دهی مشخص کنیم. با کالیبره کرده این شانس را داریم که ویژگی‌های اندازه شناختی دیگری مانند نتیجه کمیت‌های اثر بخش نیز مشخص شوند. در حقیقت کالیبراسیون، مشخصه‌های کارآمدی ماشین یا مواد نمونه را از طریق مورد مقایسه قرار دادن مستقیم، معین می‌کند. به عبارتی نشان می‌دهد، چه دستگاه‌هایی لازم است،  وارد فاز کالیبراسیون شوند. همچنین نشان می‌دهد، چه وسیله‌ای نیاز است تا برای آزمون اندازه گیری به کار رود و از چه روش هایی باید استفاده کنیم.

اهمیت زمان در کالیبراسیون

در آزمایشگاه کالیبراسیون، زمان اهمیت ویژه ای دارد. ماشین‌های سنجش می‌بایست به صورت موردی آزمایش شوند. گذشت زمان، فرسایش، حوادث پیش بینی نشده و … موجب می‌شود تا استانداردهای ماشین دچار کاهش یا افت چشمگیری شود. از همین رو، در دوره‌های متناوب، پس از آزمایش کردن دستگاههای سنجش برای صحت در عملکرد آنها، گواهینامه معتبر صادر می‌شود.

البته قابل ذکر است، در آزمایشگاه کالیبراسیون همه ماشین‌ها، مورد سنجش و ارزیابی قرار نمی‌گیرند. بعضی از این ادوات تنها به عنوان معرفی و نشان‌دهنده صلاحیت و درستی در عمل، کارایی دارند. اقسام دیگر دستگاه‌ها  نیز ممکن است تحت عنوان ادوات تشخیصی و آشکار سازی مورد استفاده قرار بگیرند. چنانچه ابزاری به منظور تعیین ویژگی‌ها و قابلیت پذیرش محصول یا فاکتورهای موثر در پروسه آزمون بکار گرفته نشوند، آزمایش کردن آن دیگر ضرورتی نخواهد داشت. ­

مقاصدی که در آزمایشگاه کالیبراسیون دنبال می شود.

معمولا در آزمایشگاه کالیبراسیون، این موارد حائز اهمیت هستند:

• بدست آوردن اطمینان کافی از خوانش‌هایی که توسط دستگاه صورت می‌گیرد،
• برای مشخص کردن صحت و درستی اندازه‌های خوانده شده توسط ماشین،
• به منظور استقرار امکانات ردیابی ماشین به معیارهای مرجع.

همانطور که ذکر شد، نیت نهایی از کالیبره کردن، برقراری ویژگی ردیابی خواسته شده است. قابلیت ردیابی از اصلی‌ترین مشخصه یک سنجش است که می‌بایست حتما با متر و معیارهای جهانی نیز در تطابق باشد. هنگامی که میزان اطمینان و عدم قطعیت همه ادوات و ابزارآلات اندازه گیری مشخص شود، صحت و دقت اثرات اندازه گیری تضمین می‌شود. قابلیت ردیابی، در واقع قابلیت مرتبط بودن میزان یک استاندارد ابزار اندازه گیری با استانداردهای ملی یا جهانی است. کالیبره کردن تنها مسیر برقراری قابلیت ردیابی است. استقرار آن، اثرات اندازه گیری در آزمایشگاه را نشان خواهد داد.

آزمایشگاه کالیبراسیون زیر نظر موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران فعالیت می‌کند. همه این آزمایشگاه‌ها می‌بایست دارای گواهینامه تایید صلاحیت آزمایشگاه آکرودیته باشد. این گواهینامه را موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران اعطاء می‌کند. این آزمایشگاه‌ها باید قادر باشند تا در هر زمانی آماده پاسخگویی به متقاضیان کالیبراسیون صنعتی در زمینه‌ها و انواع مختلف آزمون باشند. درباره پرسنل و کارشناسانی که در این آزمایشگاهها فعالیت می‌کنند نیز باید افزود؛ همه از تحصیلات و مهارت‌های عالی برخوردارند. بیشتر این افراد دارای سابقه‌ای بیش از بیست سال خدمت بوده و در زمینه‌های پایش کیفیت، بازرسی، آزمایشگاه‌های اندازه شناسی و … دوره دیده‌اند.

انواع آزمایشگاه کالیبره

آزمایشگاه کالیبراسیون در چهار حوزه فعالیت می‌کند. در ادامه توجه شما را به انواع چهارگانه این محیط‌های سنجش و اندازه گیری جلب می‌کنیم.

• آزمایشگاه الکتریکال،
• آزمایشگاه فیزیکال،
• آزمایشگاه مکانیکال،
• آزمایشگاه حجم و شیمی

آزمایشگاه الکتریکال

در آزمایشگاه الکتریکال، امکان کالیبره کردن انواع تجهیزات صنعتی در گونه‌های مختلف کمیت‌های الکتریکی، الکترونیکی، دما، رطوبت و مخابراتی انجام می‌شود. این نوع آزمایشگاه‌ها با دارا بودن سیستم مدیریت کیفیت و فراهم آوردن شرایط مطلوب محیطی تمامی استانداردهای بین المللی را مدنظر قرار می‌دهد.

در آزمایشگاه کالیبراسیون، استاندارد ISO/IEC17025  امکان و ویژگی ردیابی تا مراجع معتبر ملی و جهانی را داراست. این فعالیت‌ها بر مبنای دامنه کاری و بر اساس گواهینامه تایید صلاحیت می‌باشد. همچنین اندازه گیری قطعات با کمک تجهیزات دقیق در مکان آزمایشگاه یا حتی در محل مشتری نیز قابل انجام است. قابل به ذکر است، گواهینامه‌هایی که از جانب آزمایشگاه‌های الکتریکال صادر می‌شود، در سطوح بین المللی مانند  NIST و  NPL قابلیت ردیابی دارد.

آزمایشگاه فیزیکال

آزمایشگاه کالیبراسیون فیزیکال نیز تمامی استانداردهای بین المللی ISO/IEC17025 را داراست. این نوع آزمایشگاه‌ها از بهترین سیستم مدیریت کیفی و فراهم آوردن شرایط مکانی برای کالیبره کردن مواد، برخوردار است. همچنین این معیارها قابلیت ردیابی تا سطوح مختلف جهانی را در اختیار دارد و بر مبنای حوزه کاری خود، تائیدنامه و صلاحیت آزمون های انجام شده را در اختیار مشتری قرار می‌دهد. این نوع آزمایشگاه‌ها تمامی تجهیزات و ماشین‌های صنعتی را در کمیت‌های ابعادی مورد سنجش قرار می‌دهد. این آزمون‌ها هم در آزمایشگاه و هم در محل مشتری قابل ارائه است.

در آزمایشگاه کالیبراسیون مکانیکال این موارد مورد ارزیابی قرار می‌گیرند:

خط کش فولادی و شیشه‌ای، ساعت اندازه گیری معمولی و اهرمی، متر نواری، ارتفاع سنج، زاویه سنج و گونیا، الک آزمایشگاهی، عمق سنج، ضخامت سنج، شابلون، میکروسکوپ، تراز و فیلر.

آزمایشگاه مکانیکال

در آزمایشگاه کالیبراسیون مکانیکال، تجهیزات صنعتی و ماشین‌های مختلف را از نقطه نظر نیرو، کمیت‌های گشتاور و فشار مورد آزمایش قرار می‌دهند. این آزمون‌ها با کمک تجهیزات و ادوات دقیق و با استانداردهای جهانی صورت می‌گیرد. همچنین این تست‌ها را می‌توان در محیط آزمایشگاه یا محل مشتری نیز انجام داد. ارائه گواهینامه معتبر جهانی با قابلیت ردیابی خدمت مشتریان عزیز عرضه می شود.

هدف از آزمایشگاه کالیبراسیون مکانیکال، شناسایی رفتار مکانیکی قطعات است. این سنجش ها به ارزیابی خواص الاستیک، مقاومت کششی، مقدار افزایش طول، چقرمگی شکست، استحکام به ضربه، تنش گسستگی، مرز خستگی، بررسی ریزساختاری و مطالعه سطوح شکست می‌پردازد.

آزمایشگاه حجم و شیمی

آزمایشگاه کالیبراسیون حجم و شیمی ماشین‌های صنعتی و قطعات مورد نظر را در کمیت‌های حجم و شیمی ارزیابی می‌کند. تمامی این آزمون با دستگاه‌ها و ابزارآلات دقیق صورت می‌گیرد و در پایان کار به مشتری گواهینامه تایید و صلاحیت اعطاء می‌شود. این گواهینامه‌ها منطبق بر معیارها و استانداردهای جهانی است و قابلیت ردیابی دارد.

قابل ذکر است، در آزمایشگاه کالیبراسیون حجم و شیمی این موارد مورد آزمون قرار می‌گیرند:

کالیبره کردن هدایت سنج، اسپکتروفتومتر، رفرکتومتر، هیدرومتر، الکل سنج، ظروف حجمی.  این آزمون ها توسط بهترین کارشناسان و برترین تجهیزات آزمایشگاهی انجام می‌شود.